8مارس، روز جهانی زن گرامی باد

روز جهانی زن

هشتم مارس، همه ساله در سراسر جهان به عنوان روز جهانی زن و برای بزرگداشت مبارزات زنان برای برابری و رهايی گرامی داشته می شود.

8مارس، درودی است برمبارزان راه برابری و نويدی است بر پايان ستم و تبعيض جنسی. يک ونيم قرن گذشته، دوران شکل گيری و اوج گرفتن نهضتها و جنبشهای زنان برای تحقق حقوق انسانی و زدودن آثار تبعيض کهن جنسی بوده است. به يمن همين مبارزات بود که جنبش برابری به رغم مقاومت سنگينی که دربرابرش وجود داشته توانسته گامهايی به جلو بردارد . مبنای تاريخی 8مارس، تظاهرات زنان کارگر صنعت نساجی نيويورک در 8مارس۱۸۵۷ است.


اين تظاهرات که در اعتراض به دستمزد کم در قبال 12ساعت کار روزانه طاقت فرسا و ديگر اجحافات عليه کارگران انجام شد، به شديدترين وجه سرکوب شد. اما زنان کارگر درسالهای بعد با تشکيل اتحاديه، همچنان به خواستها و اعتراضات خود ادامه دادند. از شروع قرن بيستم، زنان درکشورهای صنعتی و نيز کشورهای درحال توسعه، به طور گسترده تری وارد بازار کار دستمزدی شدند. آنها عموما در شرايط کاری بد با دستمزدهای کم قرار داشتند و کمتر شانسی برای بهبود اوضاع در چشم انداز ديده می شد. دراوايل قرن بيستم اعتصابهای کارگری بيشماری دربرخی مراکز اصلی صنعتی ازجمله شيکاگو، فيلادلفيا و نيويورک درآمريکا و نيز ساير کشورها برگزارشد. اين زنان برای حق رأی، دستمزد آبرومندانه، خاتمه شرايط کار طاقت فرسا و خاتمه بيگاری کشيدن از اطفال، دست به اعتراض و اعتصاب زدند. در روز 8مارس ۱۹۰۸ تظاهرات هزاران زن کارگر در حرفه های دوزندگی صورت گرفت. در اين تظاهرات درخواستی برای قانون حمايت کودکان کارگر و حق رأی زنان علاوه بر تقاضاهای طولانی مدت زنان کارگر ارائه داده شد. درسال ۱۹۱۰ کلارا زتکين از جنبش انقلابی آلمان در دومين کنفرانس زنان سوسياليست پيشنهاد کرد که 8مارس به عنوان روز جهانی زن در بزرگداشت خاطره تمام زنانی که برای برابری مبارزه کرده اند، اعلام شود. زنان 17کشور که در اين کنفرانس حضور داشتند، پيشنهاد او را پذيرفتند.
 در سال ۱۹۷۷، به پيشنهاد فدراسيون دموکراتيک جهانی زنان، سازمان ملل، روز هشتم مارس را به نام روز جهانی زن نام گذاری کرد. سالها پيش از اين تاريخ، مبارزات زنان برای به دست آوردن حقوق برابر سياسی و اجتماعی با مردان، در گوشه و کنار جهان آغاز شده بود، سازمان ملل، انگيزه خود را بر گزينش روز هشتم مارس، در پيوند با تظاهرات زنان کارگر در سالهای ۱۸۷۵ و ۱۹۱۱، بيان کرد.

روز جهانی زن اگر چه پيرو يک واقعه تاريخی مشخص، شکل گرفته؛ اما جشنی است برای گرامی داشت يک ونيم قرن مبارزه زنان برای برابری و رهايی. زنانی که در جنبشهای مختلف، خواه جنبشهای سياسی و رهايی بخش و خواه جنبشهای برابری، خواستار برابری و رهايی از ستم مضاعف بوده وبرای آن مبارزه و جانفشانی کرده اند.

 

نگاهی به تاريخچه روز جهانی زن

در سال ۱۸۷۵ در نيويورک، زنان کارگر برای برخورداری از شرايط بهتر، دست به تظاهرات زدند.
 در يک تظاهرات که در روز 25مارس۱۹۱۱، در يک کارخانه پارچه بافی در نيويورک رخ داد، درهای کارخانه برای جلوگيری از بيرون رفتن زنان، پيش از پايان ساعت کار بسته شد، و يک گروه از زنان کارگر در آتش سوزی کشته شدند.

برای نخستين بار، انديشه گزينش روزجهانی زن در17آگوست ۱۹۰۷، در نخستين گردهمايی جهانی زنان سوسياليست، در شهراشتوتگارت آلمان پای گرفت، دراين گردهمايی، پنجاه وهشت گروه نمايندگی شرکت کننده، برآن شدند، تا يک دبيرخانه جهانی به سرپرستی خانم کلارا زتکين (Clara Zetkin) سردبير روزنامه آلمانی برابری Die Gleichheit برپا نمايند، تا بتوانند تلاشهای زنان جهان را، برای به دست آوردن برابری حقوق سياسی با مردان، وبرخورداری از حق رأی، سازماندهی نمايند. اين گردهمايی، از پشتيبانی کنگره بزرگ سوسياليستها برخوردار شد.

در آن زمان سازمانهای دفاع از حقوق زنان کم وبيش در گوشه و کنار جهان پای گرفته بودند، ولی هيچيک از نيروی بسنده يی برای رسيدن به حقوق سياسی برابر با مردان برخوردارنبودند.
دربرخی از کشورها و در کارخانه ها، زنان، سنديکاهای ويژه خود را داشتند، ولی دستمزد زنان همواره کمتر از مردان بود. زنان ازهيچگونه حقوق سياسی برخوردارنبودند.

تا آن تاريخ، تنها در دو کشور فنلاند و نروژ، زنان از حق رأی برخوردار شده بودند، و يکی ازبانوان گروه نمايندگی فنلاند، به نام هيلدا پارسينن (Hilda Parsinen)، از نمايندگان مجلس فنلاند بود.

در اين گردهمايی، بانوان، راما (Rama)، ازشهر بمبئی درهند، و توکيرو کاتو (Tokyiro Kato) از کشور ژاپن، در سخنان خود، از محروميتهای سياسی و اجتماعی زنان، واز فقر دهشتناکی که زنان کشورشان با آن روبرو بودند، پرده برداشتند.

در سال ۱۹۱۰، در دومين گردهمايی جهانی درشهر کپنهاگ، زنان شرکت کننده از 17کشور، برآن شدند تا روزی را به نام روز جهانی زن نامگذاری کنند، تا در اين روز زنان جهان، برای به دست آوردن حقوق برابر سياسی و اجتماعی، و برخورداری از حق رأی، به راهپيمايی بپردازند، در اين کنفرانس همچنين درباره صلح در جهان گفتگو شد.

در سال ۱۹۱۲ گنگره سوسياليست جهانی، در يک گردهمايی ويژه در شهر بال در سويس، پايان جنگ در کشورهای بالکان را خواستار شد.

 (Clara Zetkin)، دريک سخنرانی پرشور که پشتيبانی همگان را به دنبال داشت، درباره همبستگی زنان سوسياليست جهان برای مبارزه با جنگ افروزی، که بيشترقربانيان آن اززنان و کودکان بودند سخن گفت، وی افزود که مبارزه برای آزادی بدون زنان، شدنی نيست، و سخنان خود را با جمله (Krieg dem Krieg) = جنگ عليه جنگ، پايان داد.

در سال ۱۹۱۴، چند روز پيش ازبرگزاری سومين گردهمايی جهانی زنان سوسياليست، درشهر وين، شعله های نخستين جنگ جهانی افروخته شد.

در سالهای آغازين جنگ جهانی نخست، در ماه مارس سال ۱۹۱۵، در شهر برن در سويس، گردهمايی جهانی زنان بر پا شد.

پس از پايان نخستين جنگ جهانی، سازمان جهانی زنان سوسياليست بازسازی شد، و درسال۱۹۲۵، اديت کميز (Edith Kemmis)، به سرپرستی دبيرخانه جهانی زنان درزوريخ، برگزيده شد، وکارها زير نظر فردريش آدلر (Friedrich Adler) دبير سوسياليست جهانی، وکارگر مبارز حقوق زنان دنبال شد.

در سال ۱۹۲۸، مارتا توسک (Martha Tausk) نماينده مجلس استيری (Styrie)، استانی در کشوراتريش، به دبيری سازمان جهانی زنان برگزيده شد. در پی آزار و فشار سوسياليستها در اتريش، پس ازيک سال به ناچار دبيرخانه جهانی زنان به شهر بروکسل جابجا شد. در سال ۱۹۳۴، خانم آليس پلس (Alice Pels)، جانشين مارتا توسک شد.

در دوران ميان دو جنگ جهانی، گفتگوهای سازمان جهانی زنان، بيشتر درباره فعاليت زنان، زنان و فاشيسم، زنان و بحران اقتصادی دور می زد. با آغاز جنگ جهانی دوم، بار ديگر اين سازمان با چالشهای بزرگی روبرو شد و از ميان رفت.

در مارس ۱۹۴۱، ماری سوترلند (Mary Sutherland)، و زنان کارگر بريتانيايی، يک گردهمايی با شرکت زنانی از کشورهای درحال جنگ و اسير فاشيست، برگزار کردند، که در آن، زنان هر کشور به زبان مادری خود سخنرانی نمودند، از۱۹۴۱ تا سال ۱۹۵۵، که شورای جهانی زنان سوسيال دموکرات بر پا شد، زنان نتوانستند مبارزات خود را سازمان دهند.

در سال ۱۹۱۲، جيمز اوپنهايمن، شعری به نام نان و رز، درباره کارگران زن کارخانه پارچه بافی لاول ماساچوست سرود، که هنگام تظاهرات، زنان کارگر آن را می خواندند. در اين شعر جيمز اوپنهايمن، رز را نماد زندگی بهتر می داند.

نان و رز (نان و زندگی بهتر)
شعر از جيمز اوپنهايمن

به پيش، خواهران من، به پيش،
بانگ صدای ما رسا است.
از جای برکنيم،
نرده آشپزخانه های دود گرفته،
و کارخانه های بی روح را.
به سوی روزی روشن و نورانی گام برداريم.
همه با هم بخوانيم نان و زندگی بهتر، نان و زندگی بهتر
به پيش، خواهران من،
مبارزه ما نيز، برای مردانی است،
که برای ما کودک می سازند،
ولی خود، هميشه کودک ما هستند.
ديگربس است،
زندگی جانوری، برای تکه يی نان.
ما زندگی بهتر می خواهيم.
به پيش، خواهران من،
بر گور زنان بيشماری، که برای نان فرياد کشيدند.
نه زيبايی، نه عشق، بيگاری برای همه.
بکوشيم برای زندگی بهتر،
نه تنها برای نان
به پيش، خواهران من، به پيش،
روز های بهتر درراه است.
ما همه را،
به دنبال آرمان والای خود خواهيم کشاند.
ديگربس است،
بهره کشی،
رنج ده تن، آسودگی يک تن.
برای هر کس، نان و زندگی بهتر،
نان وزندگی بهتر.